TEFSİR İLMİNİN TARİHSEL SÜRECİ

Post Reply
User avatar
anchebout
Posts: 82
Joined: 25 Oct 2007, 22:20
Kan Grubu: B (+)

TEFSİR İLMİNİN TARİHSEL SÜRECİ

Post by anchebout »

TEFSİR İLMİNİN TARİHSEL SÜRECİ



TEFSİR İLMİNİN BAŞLANGICI VE METOTLARI



İslamî ilimler genel olarak üç ana guruba ayrılır. Bunlar, Kur'an. Hadis ve Fıkıh ilimleridir. Bunlardan Kur'an ilmini iki yönden incelemek mümkündür: Kıraat ve Tefsir. Bu iki bölümün her biride bir çok bölümlere ayrılmıştır.



Tefsir ilminin başlangıcına bakacak olursak, ilk tefsir hareketi Kuran?ın kendi kendini tefsir etmesiyle başlamıştır. Zira Kuran?da bir yerde mücmel olarak zikredilen bir mana, başka bir yerde geniş bir şekilde zikredilmiştir. Bir yerde "Müphem" olarak gözüken bir ayet başka bir yerde açıklığa kavuşturulmuştur. Kuran?ın Kur'an la tefsirinin pek çok misalinden biri İhlas süresindeki ?es-samed? lafzının, hemen akabinde gelen (lem yelid ve lem yüled....) ayetlerle tefsir edilmesidir.[18]



Şahıs olarak Kur'an-ı Kerîmi tefsir eden ilk müfessir, Hz Peygamber (s.a.v.) dir. Bu olayı bizzat kendisi şu ifade ile tespit etmiştir. ?Bana kitapla beraber benzeri (olan Sünnet) de verildi.? [19]Kur'an-ı Kerîmde, Peygamber efendimiz (s.a.v.), Kuran?ı tebliğ ve açıklamakla görevlendirilmiştir. "Ey Resul sana indirileni tebliğ et".[20] diğer bir ayette "Biz sana Zikri (Kuran?ı) insanlara beyan edesin (açıklayasın) diye indirdik" buyrulmuştur.[21]



Bu emirlerden yola çıkarak, Kuran?ı tefsir etmede en büyük salahiyet ve yeterliliğin Hz. Peygamber (s.a.v.)'e verildiği ortaya çıkmaktadır. Buna göre, Kuran?ın tefsirinde, Sünnet, bir gereksinim olarak ortaya çıkmaktadır. Bu konuda Sünnet'e o kadar önem verilmiştir ki, Yahya b. Ebî Kesir; "Sünnet, Kuran?a kadî (hükmeden) dir. Kitap ise Sünnet'e kadî değildir," şeklinde konunun önemim anlatan ilginç bir söz sarf etmiştir. Bu söz, Ahmed b. Hanbel'e söylendiğinde "Bunu söylemeye cesaret edemem, fakat Sünnet, Kitabı tefsir ve tebyin eder, derim" demiştir.[22]



Bundan sonraki aşamada tefsir sahasında sahabeleri görmekteyiz. Sahabenin Kur'an ayetlerim tefsir etmesi, Kuran?ın Kuran?la, Kuran?ın sünnetle tefsirinden sonra çok önemli bir yer tutmaktadır. Sahabenin saf iman ve itikadı, sıkıntılarının çözümlerim Kuran?da aramaları, Kuran?ın iniş olaylarına tanık olmaları, onları tefsir alanında haklı olarak sonraki nesiller için örnek hale getirmiştir.

Sahabelerden başta dört halife olmak üzere İbni Abbas, İbni Mes?ud, Übeyy b. Ka'b gibi ilimde şöhret bulmuş sahabeler, Peygamberin sünnetiyle, sünnette bulamazlarsa ilmi melekelerinin verdiği içtihatlarla tefsir yapmışlardır. Sahabe döneminde Kur'an'ın tümü tefsir edilmemiş ve tefsir ilmi, hadis ilmi içinde bir bölüm olarak yerini almıştır. [23]



Tabiin de, tefsirde sahabenin metoduna yakın bir metot takip etmiş, onlar da Kuran?ı Kuran?la, sahabe vasıtasıyla Peygamberden kendilerine ulaşan rivayetlerle, bazen de Ehl-i Kitab'ın semavî kitaplarında geçen fakat Kuran?la çelişmeyen bilgilerle veya bizzat kendi içtihatlarıyla tefsir yapmışlardır. Tabiin döneminde tefsir kitaplarının yazılmaya başladığı rivayet edilmektedir. Bir rivayete göre, Emevî halifesi Abdülmelik b. Mervan, Tabiinden olan Saîd b.Cübeyr 'den (ö.95/ 713) bir Kur'an tefsiri yazmasını istemiş, o da, bunu yazıp, halifeye göndermiştir.[24]



Kuran?ın tamamına ait tefsir çalışmaları ise. Hicri III. Asrın sonlarında başlamış sonuna doğru Taberî ile tekamüle ulaşmıştır.[25] Bu manada ilk tefsir yazan kimsenin Meani'l- Kur'an adlı tefsiri ile el- Ferra (0.207) olduğu söylenmektedir.



Gerek dirayet, gerek rivayet açısından tefsir, Mevdi'î (Konumlu) ve Mevdüî (Konulu ) olmak üzere iki ana metotla günümüze kadar gelmiştir.

Burada konu edilen "Mevdiî Tefsir"den maksat, Kur'an ayetlerini mushafta dizildiği (konumlandırıldığı) şekliyle süre süre, ayet ayet tefsir etmektir. Bu tip tefsir de

iki ana kısma ayrılmaktadır.



1- Tahlilli Tefsir.

2- İcmali Tefsir.



Tahlilli Tefsir kendi bünyesinde şu kısımlara ayrılmıştır.

1-Fıkhî Tefsir.

2- Felsefî Tefsir.

3- Tasavvufi Tefsir

4- Edebî ve Sosyolojik Tefsir.

5- Bilimsel Tefsir.





Dipnotlar

18 İsmail Cerrahoğlu, Kur'an Tarihi, s. 43, Ankara 1988, D.İ.B.Y.

19 Ebü Davud Süleyman b.el-Eşa's, es-Sünen li Ebî Davııd, 61 4604, İst. 1981, Çağrı.

20 Maide, 5/67.

21 Nahl, 16/44.

22 Ebî Abdillah Muhammed b.Ahmed el-Ensarî el-Kurtubî, el-Cami"li Ahkami'l Kur' an. I/ 39, 2.B, 1945 Mısır, Daru?l Kütübü'l Mısriyye.

23 Zerkanî, Muhammed Abdulazim, Menahilu'l- Irfan fi Ulıımi'l- Kur'an, I/31, ts. Kahire, Daru İhyai'l-Kütübü'l- Arabiyye.

24 Cerrahoğlu, Tefsir Tarihi, I/ 146.

25 Zehebî, et-Tesîr ve'1-Müfessirün, I/ 141.
"Her rüzgarla otlar gibi sallanırsan, dağlar kadar olsan da bir ota değmezsin." Mevlana
Post Reply

Return to “Tefsir”