Japonlara ilk robot Abdülhamit'ten

[Yusuf Esad]

2. Abdülhamid’in Japonya’ya 1889'da robot hediye ettiği ortaya çıktı. 'Alamet' adı verilen insan şeklinde robotun özelliği ise sema edip yarım metre yürüyebilmesi ve saat başı ezan okuyabilmesi.


Osmanlı’nın son dönemine damgasını vuran Sultan 2. Abdülhamid Han’ın, günümüzde teknolojiye öncülük eden Japonya’ya 1889'da robot hediye ettiği anlaşıldı. İnsan şeklinde tasarlanan ve ismi ‘Alamet’ olan robotun özelliğinde ise yok yok. Araştırmacı-Yazar Oktan Keleş’in arşivinde yer alan Alamet’in orijinal fotoğrafları Yıldız Sarayı yangınında zarar görmüş. Ancak fotoğrafın kalan parçaları bile 120 yıl sonra ilk kez gündeme gelen bu ilginç olayı anlatmaya yetecek cinsten.


GONG YERİNE EZAN SESİ

Sultan Abdülhamid’in çağdaşı olan Japon İmparatoru Meji’nin yeğeni Prens Komatsu’nun, gemiyle İstanbul’a gelişi ve Sultan’a çeşitli hediyeler getirmesiyle başlıyor bu ilginç tarihi olay. Sarayda ağırlanan prensin ardından 1889’da İstanbul’a özel elçiler gönderen Japon İmparatoru, Sultan Abdülhamid’e Japonya'nın en büyük alameti olan, Büyük Krizantem Nişanı’nın da içinde bulunduğu çeşitli hediyelerle beraber bir mektup yollar. Japon İmparatoru mektubunda Abdülhamid Han'dan, İslâm dini, ilim ve teknolojik gelişmeler, vakıflar, hayır kurumları gibi konularda Japonca veya Fransızca bilgiler gönderilmesini rica eder.



Abdülhamid Han, saat mekaniğini çok iyi bilen ve aynı zamanda Yeni Kapı Mevlihânesi saat sanatkârı Musa Dede'den daha önce hiç yapılmamış, eşi benzeri olmayan, teknolojik bir saat yapmasını ister. Derviş Dede bir fikir ortaya atar ve "Bu saat Semâzen şeklinde olsun. Her saat başı kollarını açıp semâ etsin ve gong çalsın" der. Sultan Abdülhamid Han projeyi inceledikten sonra, gong yerine robotun her saat başı ezan okumasını ister. Oktan Keleş, robotun yapımından kısa bir süre önce icat edilen gramafon sayesinde ses kaydı alınabildiğini söyledi.



ALAMET ARADA KAYNADI

Ertuğrul Firkateyni’yle Japonya’ya gönderilen Alamet’in şimdiye kadar duyulmamasının belgelerdeki eşanlamlı ifadelerden kaynaklandığını belirten Keleş, “Tarihi kayıtlarda ‘Osmanlı nişanları, hediyelerle beraber Japon İmparatoru'na takdim edilmiştir" şeklinde geçiyor. Osmanlıca nişan kelimesiyle ve robotun ismi olan ‘Alametí kelimesinin eş anlamı olduğu için robot olan Alamet adeta araya kaynamış" diyor.

Sultan Abdülhamid Han asrın teknoloji harikası bu eseri, Ertuğrul Firkateyni vasıtasıyla yazılmış özel bir mektup, hediyeler ve nişanlar ile beraber Japon İmparatoru'na göndermişti. Firkateyn dönüş yolunda 450 mürettebatıyla birlikte batmıştı.



120 YIL ÖNCEKİ BULUŞ

Keleş yapılan robotun özelliklerini şu şekilde sıraladı: “Semâzen şeklinde, normal bir insan boyuna yakın, saatli bir robot. Kaideye oturtulmuş gövdesi; saat başı semâ ediyor, bu esnada kollarını açıyor, gümüş levhalardan yapılmış etekleri açılıyor ve aynı anda ezan okuyor. Tüm bunları yaparken yarım metre yürüyor, hem dönüyor ve ezan bitince de tekrar yarım metre geri giderek yerine dönüyor; kollarını ve eteklerini indiriyor. Robotun tamamı gümüş ve altın kaplamadan yapılmıştı. Robotun arka kısmında kurma yeri mevcuttu ve yedi günde bir kuruluyordu."

Mehmet Rıfat Yeğen
Kaynak: http://www.haber7.com/haber/20090620/Ja ... mitten.php


YuSUFÎ Es'ad

[Refika]

Japonların o zaman ki teknolojik durumu neydi acaba? Bu habere şaşırmalı mıyız?

[Ahmed Ziyaeddin]

Japonlar hakkında bilgim yok ama 2. dünya savaşında ismini hatırlayamadığım bir ülkenin cep telefonu kullandığını duymuştum..Ne kadar gerçekçi, size kalmış...

[mahinur]

Konunun biraz dışında gibi ama Japonlardan bahsedilmişken diyeyim. Bu japon milleti çok yakın geliyo bana. Kültürleri ahlaki yapıları filan İslama biraz yakın gibi. Ne düşünürünüz bu konuda?

[mehmetemin]

robottu ben islam tarihi anlatan bir belgeselde izlemiştim abbasiler zamanında halifeye abdest suyu döken bir robotu en az 1200 sene önce yapmışız lakin islam dünyası öyle devre gelmişki trene ,arabaya,uçağa gavur icadıdır ,sünnette yoktur diye binmeyen ,kullanmayan müslümanlar bile şuan var.

[Refika]

Allah biliyor, haberi ilk okuyunca (belki de biraz ukalalık edip) o yıllarda teknik, bir robot yapamayacak kadar gerimiymiş dedim, çok biliyorum ya

[mehmetemin]

mahinur kardeş japonlar ile ilgili birşey sormuşta o konuda değil ama japonlarla ilgili şunu söyleyim.

japonlar 1600 lere kadar falan çok kapalı bir toplum.birçeşit derebeyleri var.onların işte samuray denen savaşçıları falan var.japonya nın dışarı ile ticaret yapan bir limanı var,ve japonlar başka ülkelere gitmezler,dışarıdanda kimse alınmaz.çünkü kültürlerinin bozulacağına inanırlar.hatta dışarıda yaşamış ve japonyaya geri dönmek isteyen bir japon öldürülür.aşırı derecede milliyetçiler,vatanseverler.zaten bu savaşta intihar usulü japonlardan çıkmıştır.kamikazeler.ayrıca intiharı onurlu bir davranış görürler.

tabi japonya o zamanlar çok geri zaten bir ada ülkesi imkanlar kısıtlı. sonra imparatorları fikir değiştiriyorlar.batıya öğrenci göndermeye başlıyorlar.ama batının bilim ve teknolojisini alın .nitekim batıdaki siyasal akımlardan çok etkilenmeyip teknolojiyi alıp ülkelerinde başarılı uygulayıp gelişiyorlar.tabi avantajları tek milletten oldukları için o dönem milliyetçilik akımından imparatorluklar çözülürken japonlara daha fazla hırs olarak katkı yapıyor.ve tabi bu aşırı milliyetçi bakış açısı siyasi olarak sonlarını hazırlıyor.

ve bir savaşta rusları yeniyorlar hemde ruslar çok ağır bir hzemimete uğruyorlar .sonra sömürgecilğe el atıyorlar,almanlarla ortak savaşa girmeleri ve dünya hakimiyeti istekleri ,atom bombasının atılması neticesinde son buluyor , siyasi güç olarak bitiyorlar.

japon dış siyaseti amerikan güdümündedir.zamanında yapmış oldukları anlaşmalar nedeniyle ekonomik olarak güçlü oldukları halde siyaseten dünyada türkiye kadar bile ağırlıkları yoktur.orduları güçsüzleştirilmiştir.bankaları finans sektörü amerikanın elinde.yani japonya ne kadar gelişirse abd o kadar gelişir japonya ne kadar krize girse abd o kadar krize girer.japonlar çalışması kendilerine değil amerikaya yarar.