Gucdüvânî

Kur anın gerçek hedefinin ve çağrısının(çağlar üstü,evrensel)açıklığa kavuşması için, bu dört kavramın aydınlanması, kur ani kimliklerinin yeniden gündeme getirilmesi gerekmektedir.

Allah insanlardan, şu dört halden birisini seçmelerini istiyor:

? İman hali
? Küfür hali
? Nifak hali
? Şirk hali

İnsanın bu dört halden hangisinde olduğunu ise, şu dört temel kriter(ölçüt) belirliyor:

? ilah
? rab
? din
? ibadet

gerçekten mü?min olmak isteyen bir kişi ilah kavramını aynen şöyle kabul etmeli; Tek ilah Allah tır,ondan başka ilah yoktur;

? yaratıcı da O dur.
? Otorite de O dur.
? Güç sahibi de O dur.
? Yetki sahibi de O dur.
? Hakimiyet ve mülkün gerçek ve tek sahibi de O dur.

Ve insanların tek Rabb ıda O dur;

? Terbiye eden O dur.
? İhtiyaçları gideren O dur.
? Dualara icabet eden O dur.
? Kefil O dur,vekil O dur.
? Yönelinilmesi gereken O dur.
? İtaat edilmesi gereken O dur.
? yarattığı gibi, yarattıklarını yaradılış gayesi ve şartlarına uygun olarak düzenlemesi gereken de O dur.

Ondan başka;
? tağut
? cin
? şeytan
? putlar
? bilginler
? rahipler,din adamları
? Salihler,veliler
? Peygamberler
? İnsanların kendi nefisleri vs.

Hiçbirisi ne ilahtır ne de Rabtır.zira;
? Yaratıcı değildirler,çünkü kendileri yaratılmıştır.
? Hiçbirşeyin sahibi değildirler,çünkü kendileri de Allah ın mülkünün içinde birer parçadırlar.
? Yetki sahibi değildirler,çünkü güçlü değildirler.
? Güçlü değildirler,çünkü kendileri için de birer kader tayin edilmiştir.
? Otoriter değildirler.çünkü en son yaptırım Allah a aittir.

Din;
? ilah ve rabb olarak kabul edilen Allah ın en üstün ve en yüce olduğunu kabul etmektir.
? O nun varlıkta en üstün olduğu gibi insanlar ve kainat üzerinde Hakim ve Mülkiyet hususunda da en üstün olduğunu kabul etmektir.
? Böylece Allah ın bu kuşatıcılığı paralelinde kainatı ve insan hayatını düzenlemek için gönderdiği emir ve yasakları kabul etmek,ondan başka bütün kuralları ve kural koyucuları reddetmektir.
Kişi böyle iman etmelidir.